ADA(Adenosin Deaminase)

آدنوزین دآمیناز آنزیمی است که باعث دآمینه شدن آدنوزین و تبدیل آن به اینوزین و داکسی اینوزین شده و  در بیمارانی که نقص ایمنی شدید SCID (نوعی سندروم اتوزومال مغلوب) دارند، این آنزیم وجود ندارد. این عارضه به نقص ADA یا ADA-SCID شناخته می‌شود و به آن نقص ایمنی مرکب نیز گفته می‌شود. در نتیجه این نقصان، آدنوزین تجزیه نمی‌شود و به محصولات دیگر تبدیل می‌شود و در بافت‌های بدن تجمع می‌کند و متعاقباً باعث بروز برخی مشکلات می‌شود. از جمله این مشکلات مقاوم نبودن در برابر بیماری‌های باکتریایی و قارچی و ویروسی است که این افراد را به شدت مستعد عفونت می‌کند، که معمولا به طور مکرر اتفاق می‌افتد.آدنوزین اضافی در این سلول‌ها بهdATP ، داکسی آدنوزین و S -آدنوزیل همو سیستین تبدیل می‌شود و در نتیجه مقدار این متابولیت‌ها در پلاسما افزایش می‌یابد. dATP به صورت آلوستریک عمل آنزیم ریبو نوکلئوتید ردوکتاز را متوقف می‌کند. در اثر توقف عمل این آنزیم میزان مولکول‌های پیش ساز لازم برای سنتز DNA در سلول کاهش می یابد و سنتز DNA متوقف می‌شود.

کاربرد بالینی :

فعالیت آنزیمی در بیماران توبرکلوز (TB)نسبت به سایر بیماری‌های تنفسی کودکان بسیار بالاتر است. افزایش آنزیم در جریان عود مجددی سارکوئیدوز مزمن مشاهده می‌شود. در بیماری‌های مجاری صفراوی پایین و بیماری‌های مزمن کبدی همیشه بالاست.

اگر ADA به صورت واضح در مایع پلور فردی با علائم توبرکلوزیس افزایش داشته باشد احتمال دارد فرد مبتلا به عفونت مایکو باکتریوم توبرکلوزیس در پلور باشد. این موضوع به‌ویژه وقتی مصداق دارد که شیوع توبرکلوزیس در محل سکونت فرد، بالا باشد.

آنزیم ADA ،آنزیمی است که برای تکثیر، بلوغ و تمایز لنفوسیت ها، به ویژه سلولهایT ، مورد نیاز است به علاوه ، فعالیت این آنزیم در بیماری‌های التهابی که همراه فعال شدن و تکثیر سلول های T است، نيز افزایش می‌یابد. لذا سطح سرمی ADA به عنوان یک مارکر فعال شدن سلولهای T در نظر گرفته می‌شود. نشان داده شده است که استرس اکسیداتیو موجب افزایش فعالیت سلولهای T و افزایش میزان ADA سرمی می‌گردد.

از فعایت بالای ADA مایعات بدن به عنوان نشانگر غیر مستقیمی برای تشخیص مننژیت سلی(CSF)، پلورال افیوژن سلی،پریکاردیت سلی و پریتونیت سلی استفاده می‌شود. مقادیر ADA در موارد سل بیشتر از کارسینوماتوز است.در بیماریهای نظیر هپاتیت، سیروز،هموکروماتوز،یرقان انسدادی، آنمی همولیتیک، تب روماتیسمی، تب تیفوئیدی، نقرس، تالاسمی ماژور، لوسمی میلوئید، بیماریهای اتوایمیون، انفارکتوس میوکاردو نارسایی قلبی افزایش می یابد.

عوامل مداخله گر:

وجود کلرورجیوه و بنزوات باعث کاهش فعالیت آنزیمی در شرایط واکنش شیمیایی (Invirto) می شود. این آزمایش نیازی به ناشتا بودن و یا محدودیت خاص در رژیم غذایی ندارد .